Su böreği, tarihi 200 yılı aşan geleneksel bir yiyecek. Günümüzde sofralarda farklı iç ve tariflerle yerini alan bu eşsiz lezzetin geçmişi ise Osmanlı Saray Mutfağına kadar uzanıyor. Su böreği gibi yapımı oldukça emek isteyen bir lezzetin elbette padişahlara layık bir lezzeti olduğunu söyleyebiliriz. Bundan yüzyıllar öncesinde, 1844 tarihinde Mehmet Kamil tarafından yazılan “Aşçıların Sığınağı” eserinde su böreği tarifi yer alır. Ayrıca; 2005 yılında yayımlanan Marianna Yerasimos’a a it “500 Yıllık Osmanlı Mutfağı” eserinde de su böreği ve saray mutfağında yufka ile hazırlanan börek çeşitleri arasında su böreğine verilen önemden bahsediliyor. Tüm bu eserler bize, su böreği tarihinin en az 200 yıl geçmişe sahip olduğunu açıkça ispatlıyor.
Kökeni bu kadar eskilere dayanan su böreği; Anadolu’da yaygın olarak hazırlanan ve severek tüketilen yiyecekler arasında yer alıyor. Yapımının zorluğu nedeniyle, eski dönemlerde kadınlar, oğullarının evleneceği gelinin su böreği yapmasını isterlermiş. Böreğin yufkası yeterince ince ve lezzeti de güzel olana dek gelin adayının evliliğe hazır olmadığı düşünülürmüş. Genç kızlar evlenme çağına geldiklerinde, ince yufkalara sahip lezzetli su böreği yapmak zorundaymış. Gelin adayı düzgün bir su böreği yapana kadar düğün ertelenirmiş. Bu zorlu sınav, uzun yıllar Anadolu’nun çeşitli köşelerinde devam etmiş.
Anadolu coğrafyasında yer alan su böreği tarifleri incelendiğinde, hamur içeriği ile birbirinden farklılaştığını görmek mümkündür. Yumurta oranı ve hamuruna eklenen ya da eklenmeyen su, su böreği çeşitleriaçısından ayırt edici özelliklerdendir. Osmanlı mutfağında daha çok peynir ve kıymalı çeşitleri bulunan su böreği, günümüzde ıspanaklı, patatesli ve mantarlı su böreği olarak da karşımıza çıkmaktadır.
İnce açılan yufkaların kaynar su içerisinde haşlanması ile katları oluşturulduğu için su böreği ismini alan bu lezzet, Osmanlı mutfağının yanı sıra, Türklerin göçebe hayat yaşadığı dönemlerde de farklı çeşitleri ile uygulanmış. Tarifi ve lezzeti yıllar içerisinde değişerek bugünkü halini almış. Son olarak 2020 yılında Erzurum iline coğrafi işaret ile tescillenen Erzurum su böreği, Anadolu lezzetleri arasına ismini gururla eklemeyi başarmıştır. Erzurum su böreği, kullanılan civil peyniri ve yapımında uygulanan farklı teknikler ile diğer tüm su böreği çeşitleri arasından sıyrılarak, lezzetinin üstünlüğünü ispatlamıştır.
